De Romeinen

De Romeinen – lesaantekeningen.

Romeinse cultuur
753-509 v.Chr. is Rome gesticht à koninkrijk je had dus een koning, en het was een kleine nederzetting.

509-27 v.Chr. wordt de koning afgezet en krijg je de republiek met 2 consuls ze waren elk van een andere partij en lk jaar kwamen er nieuwe consuls aan de macht, minder corrupt. à groot rome.

27 v.Chr – 476 n.Chr. Keizerrijk

Belangrijke data

0 313 330 395 476

Geboorte van Jezus Christus. Dit gebeurde ten tijde van keizer Augustus – 27 v.Chr. tot 14 n.Chr. hij was de eerste Romeinse keizer, het was een periode van welvaart Edict van Milaan à erkenning van het geloof godsdienst door Constantijn de grote. Hij was de laatste echte grote keizer (306-227) Constantijn besluit om weg te gaan uit Rome. Hij gaat naar Byzentium en noemt dat vervolgens Constantinopel. Dit betekent het nieuwe Rome Splitsing van het Romeinse rijk. West, en oost Romeinse Rijk -          West à Rome (tot 476) -          Oost à Constantinopel  = byzantijnse rijk (tot 1453) turken veroveren Constantinopel, dan wordt het Istanbul Laatste west Romeinse keizer Romulus Augustulus wordt afgezet door de Germaan Odoaker.

Romeinse architectuur

-          Religieus

-          Civiel à architectuur waar de burger wat aan heeft

1)Tempel. De Romeinen hebben meer goden, dus meer tempels

- Pantheon (Rome) tempel voor alle goden

2) civiel.

Riolering (cloaca) Brug Stadspoort(muren) Markt Aquaduct à hoge waterleiding Thermen à badhuizen

Basilica (groot gebouw voor allerlei gelegenheden Theater Amfitheather, voor de grote spelen Circus gebouw voor de paardenraces.

Romeinse tempels zijn wel een stuk kleiner. De Griekse tempel heeft rondom een stylobaat en stereobaat de romeinse tempel heeft dat niet.
De romeinen hebben de tempels van de Etrusken overgenomen (het ontwerp). De muur draagt het hoofdgestel en de zuilen zijn voor de mooi.

Beroemdste tempel die we nog over hebben: maison caree – nimes 12 v.Chr, is corintisch.

Een Tholos heeft wel vrij staande zuilen en een Sybille is een waarzegster.

Materialen en constructies van de Romeinse architectuur

-          natuursteen

-          baksteen in metselverband (caementum)

-          beton (caementum plus toeslag materiaal

-          boog (rondboog

-          gewelf (tongewelf, kruisgewelf

-          koepel

Romeinen zijn grootmeesters in het toepassen van de boog. Ze maken eerst een houtconstructie en dan gaan de stenen erboven op. Stenen willen altijd naar beneden vallen en daardoor gaat het steeds vaster zitten. De bovenste steen noem je een sluitsteen

Stadspoorten: Porta nigra in trier 4^e eeuw in Duitsland. Er zijn 2 poorten, ingaand en uitgaand. Boven de poorten zijn ruimtes voor soldaten. De stadspoort is ooit door een brand zwart gebrand, vandaar de naam

Markt van trajanus – rome ongeveer 115 n.Chr veel architectuur werd gebruikt als propaganda voor de keizer. Trajanus schenkt in dit geval dus een overdekt winkelcentrum. Door boogconstructies kunnen grote overdekte gebouwen worden gemaakt.

Pont du gard – nimes 1^e eeuw v.Chr. is een aquaduct dit is geen brug maar een waterleiding à brug voor water.

Rare gaten in een muur – daar zaten steigers aan vast.

Basilica van maxentius – constantijn 306- 312. kun je vergelijken met de jaarbeurs, Gelredome. Hij staat op het forum (= stadsplein) oudste is forum romanum.

Thermen van caracalla in rome ongeveer 215. Thermen zijn badhuizen en dit is een chique badhuis.

1 = caldarium - grote ronde hal met heet waterbad
2 = tepidarium – lauw water
3 = frigidarium – koud water

4 = natatio – zwembad die relatief weinig werd gebruikt omdat de Romeinen niet van zwemmen hielden.
Daaromheen had je ruimtes waar je ej spieren oefent, cafés en bibliotheken. De thermen hadden dan ook een sociale functie.
Hypocaustum (onder de vloer) houdt bad warm – vloer en muur verwarming.

Circus = grote vlakte waar paardenrennen worden gehouden.

Piazza navona rome = circus domitianus. Hele plein was vroeger een circus.

Romeins theater  voor toneel.

-          romeins theather is precies half rond, scène zit er aan vast.

-          Romeins theater is gebouwd, en dus niet tegen een heuvel aangelegd

-          Toeschouwersruimte plus toneelwand is even hoog. Afgesloten. Het theater zit wel in de openlucht.

Scaenae frons = toneel wand. Bestaat meestal uit 3 verdiepingen.

Colosseum (groot) 80 n.Chr in rome. Functie is amfi theather. Amfi betekent dubbel dus het was een dubbel theather. Arena is het veld, vlakte waarop gespeeld werd. Amfi het gedeelte waar de toeschouwers zitten. Om de arena zijn gangen, daarboven op gewelven, nog meer gangen enz.

1^e laag was dorisch – in en uitgangen

2^e laag was ionisch

3^e laag – standbeelden in elke boog.

Wat deed men in die amfi theaters = grote spelen plus brood.

De keizer geeft het volk te eten plus vermaak. Het volk komt dan niet in opstand.

Eerst werden de misdadigers terecht gesteld en dan begonnen de professionele spelen. Door de beroepsvechters = gladiator.

De mens vecht tegen wilde beesten, dier tegen dier, enz.

Parthenon in Athene (!)

Pantheon – Rome 125

Is een tempel voor alle goden. Een vreemde combinatie van een ingang van grote Romeinse tempels. Horizontaal verticaal is aan elkaar gelijk. bovenin zit een gat dit is een oculus van 7 meter. Het oog.

Hemelgoden worden in 7 nissen vereerd en wilde in en uit kunnen. Het is een betonnnen koepel waar gewerkt is met een cassette constructie (vierkantjes.

Romeinse stad.

-          hyppodamisch systeem – dambord. Is ook gebaseerd op een legerkamp = castrum

-          insulae zijn eilandjes, woonblokken in straten

-          2 hoofdwegen – noord-zuid as Cardo
oost-west as Decumanus. Waar die elkaar kruisen ligt het forum. Dit is een groot plein met een openbaar gebouw.

Vesuvius is een grote vulkaan vlakbij napels. Dit is een trechter vulkaan hij is al een keer ontploft, bij Pompei 79 n.Chr

In 17 …00 wordt Pompei ontdekt

Nercalaneum zat dichtbij Pompei, ook goed bewaard gebleven.

Romeinse woningbouw

Je hebt 3 types

-          Domus (huis) pompejaans huis met atrium en peristylium

-          Casa (eenvoudiger domus)

-          Villa gigantisch complex als een soort luxe boerderij waar rijke Romeinen woonde met een boeren bedrijf. Vooral voor de leuk, niet voor het geld

-          Bouwkazernes, 4,5 verdiepingen, 20 meter hoog

Geen hal maar een atrium in de huizen want het is niet overdekt
voor het atrium was de ingang waar je winkeltjes had. Dan kreeg je het atrium en daaromheen zaten allemaal kamers. In het vak in het atrium zat een basin. Die had je meestal ook in het peristylium (tuin met zuilen). Als je niet zo rijk was had je alleen gedeelte 1, was je wel rijk had je ook gedeelte 2 erbij.

Romeinen waren goede mozaiek leggers

-          keizelsteentjes in zwart en wit

-          gekleurde steentjes

Slag bij Issus – alexander mozaïek 1^e eeuw v. Chr. Beroemde schilderijen van de Grieken. Romeinen maakte er een mozaïek van.

Pompejaanse huizen. à casa dei vetti 1^e eeuw n.Chr

Incrustatie = boven en onder horizontale stroken geschilderd op een muur. Bestaat uit imitatie marmer

Pompei – villa dei misten e eeuw v. Chr. Villa van de geheimen. Kleine gemeenschappen van mensen die aan een mysterie (sekte) deden. Leven na de dood.

Fayoum – nog meer schilderingen is een plaats in Egypte. Daar woonde Romeinen die zich hadden bekeerd tot het Christendom. Als ze dood gingen werden hun lichamen ingewikkeld met doeken. Voor het hoofd kwam dan een plankje met het portret van de overlevenden.  

Techniek schildering = encoustiek = pigment mengen met hete was. De smuerrie smeer je op je plankje, is zeer duurzaam

Definitie Romeins

-          kopieren van de Griekse voorbeelden

-          criteria ‘’romeins’’

-          kun je het ….. deffinieren

-          geografisch… plaats

-          chronologisch… tijd

-          etnisch…. Als het volk de R is..

-          stilischstilsch… stijl kenmerken (maatr ze kopieerde de Grieken.

2 tendensen afhankelijk van wat men uitbeeld. Men kiest een stijl

1) classicisme = mythe, allegorie (is van de grieken)

2) realistisme = historise en eigen tijd. Ze keken wel af van de Etrusken, Hellenisme, Voorouderverering

- portret = kop, buste, beeld

- ruiterstandbeelden

- historisch relief (sarcofaag, altaar, triomfzuil, triomfboog

Typisch Romeins – de redenaar Aulus Metellus. 1^e eeuw v.chr. Eigentijdse kleding, houding, portret.

Augustus van Prima Porta (plaats waar hij gevonen is) 1^e eeuw n.Chr. het kleine naakte mannetje is Genius. Dat is een genie, een god die beschermt

Patriciër met bustes. (bovenste laag van de klassensamenleving) 15 n.Chr die heeft bustes bij zich van zijn voorouders.

Keizer marcus aurelius – 161-180 ze dachten dat het ruiterstandbeeld constantijn de grote was. En die heeft in 313 het christendom erkentAra Pacis Augustae -9 v. Chr is een altaar van de vrede van keizer auugstus. Triomfzuilen – staan op hoog podium, is een rondding en dan een keizer erboven op. Hun heldendaden worden in het ronde ding gebeiteld.

Triomfbogen na overwinning wordt keizer vereert met triomfboog. Elke boog bestaat uti een boog en binnenkant is relief. Boven op is een ‘’’verdiepinkje’’ attica. Op het attica stond een tekst.

 Titus: s. p. q. r – senatus. Populusque romanus. De senaat en het volk van rome. 1van de beste voorbeelden van schrift, ze schreven alles in capitalen. Kleine letters door karel de grote ontdekt in 800

Aantekeningen in de les voor het eerste kwartaal.

Klassiek -Grieken -Romeinen


klassiek = iets van vroeger, maar niet verouderd. Het is tijdloos

Klassieken = kunstenaars, schrijvers van de oudheid, kunstenaars uit een bloeiperiode.

Klassieker = lied, boek, belangrijke traditionele wedstrijd, streven klassieke oudheid na te volgen of te evenaren, eigenschappen als orde, evenwicht, regelmaat.

Classicisme = regelmatig in de geschiedenis terugkerende periode waarin de klassieke oudheid als voorbeeld (inspiratiebron) diende.

Prehistorie = voor de geschreven geschiedenis.
Met het schrift kwam er beschaving en beschaving begon zich ook meer te vestigen. 4000,3000  tot 1000 v.Chr.
Vroege beschavingen (3500vc)

3 belangrijke plekken waar vroeger beschavingen ontstonden:

1) mesopotamie (tussen de 2 rivieren de eufrtaat en de tigris.

2) egypte (nijl)

3) egeische cultuur (kwam voor de griekse cultuur )

                 - cycladen (eilandjes

                 - Kreta (Kretenzische cultuur, minorisch

                 - mycene (myceens, helladisch, 1^e stad.)

Bij de klassieke oudheid spreken we over de periode met de grieken, en de periode met de romeinen.

Grieken:

-          archaïsch 700 – 480 v.Chr (het begin.

-          Klassiek 480 – 330 v.Chr (het absolute hoogtepunt

-          Hellenisme 330 – 30 v.Chr (verspreiding van de griekse cultuur.

Romeinen:

-          grieken

-          etrusken

-          romen. (?)

Vasari (1550) had een boek geschreven( 1^e kunstgeschiedenis boek )  waarin hij beschreef hoe de renaisance net als de klassieke oudheid de hooste kwaliteit hadden behaald. en dat wat er tussentijds was gemaakt (de middeleeuwen) van lagere kwaliteit was. Hij ontwikkelde daarin een theorie: wat is nou een beschaving?

Beschaving                             Natuur

Opkomst, voorbereiding           geboorte

Bloei, hoogtepunt                     jeugd, volwassen

Verval                                      ouderen.

Johan joachim winckelmann (1717 – 1768)

1764: de geschiedenis van de kunst van d oudheid

1748: pompei opgegraven. In 79 n..Chr was de vulkaan uitgebarsten. Er was dus al heel wat gebeurt wat onze kennis enorm verrijkt had. Johan wilde een objectieve studie maken, maar hij sprak 1 ding af: de Grieken zijn het beste wat ooit bestaan heeft, is gemaakt.

Hij definieert de Griekse kunst met: edele eenvoud en stille grootsheid à evenwichtig, ingetogen, symmetrie.

Grappig feitje: hij heeft alleen maar Romeinse kopieën gezien.

Magna graecia = groot Griekenland. Het gebied waar de Grieken wonen.

De polis is een gemeenschap van grieken/ een grote stad ( bijv. Athene)

-          volmaakt zelfstandig, eigen politiek, bestuur.

-          Staatsvorm kan verschillend zijn.

Athene: solon was uitvinder van de democratie 594 v.Chrr, et volk mocht meedenken en beslissen

Er waren echter ook veel tirannen: alleen heersers.

De grieken voerden heel veel oorlogjes. Athene ging bijv vechten met Sparta, en Sparta won. Maar als er een vijand buiten Griekenland aanviel, gingen ze zich verenigen. Bijv samen vechten tegen de Perzen.

Bindende factor tussen al die grieken: kunst, cultuur, godsdienst, filosofen, taal, mythe,

Niet grieken: zijn barbaren. Je spreekt geen grieks!

Mythe = verhaal à dingen die niet rationeel verklaard konden worden werden nu zo uitgelegd, verklaart.

Mythen
Egëische zee (waar komt die naam vandaan?)

Op Kreta was een gevecht tussen koning Minos en koning Knossos
Minos huurde de hulp in van poseidon, waardoor hij won.
maar Minos vergat Poseidon te bedanken, waarop poseidon een stier op strand zond, toen minos deze vond nam hij deze mee, in plaats van deze te offeren aan poseidon.
Als straf werd de vrouw van koning Minos, Pasiphaë verliefd op de stier en kreeg er een kind mee. dit werd de Minostaurus. deze was opgesloten in een labyrinth op kreta en elk jaar moesten er 7 knapen en meiden werden geofferd aan hem uit Athene. Die hadden daar een probleem mee en stuurde verschillende helden naar toe om de minostaurus te doden. dit lukte allemaal niet omdat ze verdwaalden in het doolhof. toen wou Theseus het ook maar eens proberen en heeft van zijn vrouw Ariadne een draad mee genomen, hij slachte de Minostaurus en kon de weg terug vinden. toen theseus terug keerde naar Athene zou hij zijn witte zeilen gebruiken als hij nog leefde en de zwarte als hij is gestorven. maar hij was zo dronken van het feest na zijn overwinning dat hij was vergeten de witte zeilen bij te zetten. toen zijn vader de zwarte zeilen zag, was hij zo verdrietig dat zijn leven verder geen zin meer had en heeft hij zichzelf van de Acropolis geworpen in de zee, de Egëische zee.
De vader van Theseus heette Egeus en daar de naam van de zee van afgeleid.

Wat is een griekse tempel?

Een Griekse tempel is gebouwd voor een god, godin, en er komt niemand anders in die tempel (behalve de priesters enzo.)

Acropolis = hoger gelegen stadsdeel.

Megaron = grote kamer in mycene à ontwikkeling van de plattegrond van tempel.

Typische Griekse tempel: Peripteros = zuilen staan vrijstaand om de tempel heen.

Functie opisthodomos (achterkant van de tempel) alle schatten van de tempel staan daar in. Pro naos = ingang.

Hoeveel zuilen moet je tekenen? Als er 6 voorstaan, staan er ook  6 achter. Bij de zijkanten is dat 6 + 6 + 1 = 13. (zijkanten tel je elke keer mee.

Een zuil is van boven breed, en boven smel. Men vond dat niet mooi T dus ze leggen een abacus en echinus neer.

De verticale lijnen zijn de beroemde cannelures.

een fronton wordt ook wel een timpaan genoemd.

Een zuil bestaat nooit uit 1 stuk, maar uit verschillende stukjes. Dit noem je een trommel.

Grieken hebben oorlo gevoerd met de perzen (slag bij Marathon)

In 480 v.Chr was de beroemde veldslag bij Thermopylae, de grieken werden verslagen door de perzen à perzen verwoesten acropolis in athene.

In 479 v.Chr plataeae vind er weer een grote verslag plaats. De grieken winnen nu echter en de perzen zijn definitief verslagen.

Vanaf 448 v.Chr is er definitief vrede. De polis heeft alle buit van de perzen afgepakt en onder leiding van perikles wordt de acropolis weer opgebouwd. Hij bouwt de grote tempel van athene weer op: Parthenon.

Callicrates en ictinus bouwen de Parthenon in 447 – 438 v.Chr. Phidas deed alle beeldhouwwerken.

Waarom heet het Parthenon? à athene partenos à de maags athene. In de tempel was een kamer waar priesteressen, maagden verbleven.

Het stylobaat is geen rechte lijn. Er is sprake van optische verfijningen. Het menselijk oog corrigeert waardoor het een rechtstaand bouwwerk lijkt. Alle zuilen hellen dan ook naar binnen omdat anders voor je gevoel de zuilen naar binnen vallen.

De afstand van de zuilen lijkt ook het hetzelfde, maar dat is niet zo. Hierdoor lijkt het geheel wel harmonieus. De zuilen hebben ook een kleine verdikking in het midden en dat noem je een entasis.

Athena = helm, beeld, speer.

Propyleeen = toegangspoorten die gebouwd waren nadat het parthenon gebouwd was.

Pinakotheek = ruimte waar men kunst bewaarde.

Tempel athena van Nike 425 v.Chr Athene

4 zuilen voor, 4 achter. Het was dus een klein tempeltje. Nike is de godin van de overwinning en de tempel is een ioinische tempel. De grote tempels waren in het begin meestal dorisch.

Acanthus blad is typerend voor corintische gebouwen. De grieken gebruikte ze echter amper en pas bij het hellenisme gingen ze het echt gebruiken. Goed voorbeeld: tempel van zeus, Athene. 174 v.Chr. deze is heel groot en corintisch!

Erechtheum is op de acropolis in athene gebouwd in 421 – 405 v.Chr. er is hier sprake van een ionische bouworde met een bijzondere hal die wereldberoemd geworden is: de kariatidenhal (betekent meisje). Hier is voor het eerst een vrouwelijke figuur gebruikt als zuil en ze dragen allemaal een architraaf en een hoofdgestel.

Atlanten = vernoemd naar atlas: krachtpatser die de wereld draagt.

De grieken hebben ook ronde tempel: epidauros Tholos. Hierin worden halfgoden verheerlijkt die kennis hebben gemaakt met natuurlijke krachten: bijv moeder aarde.

Asklepios: aesculaap = teken van de artsen. De Tholos was voor asklepios en hij was een heros. Hij was een zoon an apollo en normaal mens dus een halfgod. Hij is de god van de geneeskunde.

Een andere geneesheer bij de grieken: hippocrates. Hij was een gewoon man, en hij was van de waarneming, kennis, en dan genezen.

Tragos / oide = geit gezang.

Sater = half mens, half bok.

In elke polis een beroemd gebouw is de Stoa. Het is een lange overdekte wandelgang. Meestal aan het marktplein, beschermd tegen de zon en regen.

Olympia = plaats van de olympische spelen, gewijd aan zeus.

Palaistra gymnasion (plaats om naakt te zijn) is de plaats van de sport. Je hebt open middenruimte en daaromheen en wandelgang en nog meer ruimtes.

Stads aanbouw rust op hypodamisch systeem

-          organisch aangegroeide steden: zoals de natuur het bepaald, toevallig chaotisch straatpatroon.

-          Rationeel: vooraf nadenken over hoe je de stad gaat aanleggen. 1 rationeel systeem is het hypodamisch syssteem 5^e eeuw v.Chr de straten lopen kaarsrecht op elkaar in een hoek van 90 graden = insula. Eilden van huizen.

Agora = grote plein midden in de stad.

Votief beelden = godsdienstig van aard à geschenken aan de goden, dankbetuigingen.

Alle marmeren beelden waren beschilderd. Als je bronzen beelden had, voegde je verschillende andere materialen toe = mixed. Zo zijn de ogen vaak van glas, tanden van ivoor, enz.

Gestileerde beelden = je herkent heel duidelijk man en vrouw, weet meteen wat het voorstelt maar het is nog niet erg realistisch.

Korai = meisjes. Kouroi = mannelijk figuur.

Een kore is een meisje met een rok aan, staat frontaal, stijf als een hark, handen stijf langs het lichaam, handen gebald.

Archaische glimlach is kenmerkend voor het archaïsch.

Kenmerkende kouros beelden: staan in loophouding. Linkerbeen naar voren, voor de rest staan ze net zo stijf als de vrouwelijke figuren.

Eerste klassieke beeld: kritios knaap. 480 v.Chr  gemaakt door de beeldhouwer kritios.  Het was het eerste beeld wat stilstond beweerde men. Het heeft te maken met de contrapost houding: lichaam staat op 1 been = standbeen en het andere been is het speelbeen. Bij het standbeen gaan de heupen omhoog, andere heup oplaag. Vanaf nu is dit de houding. Alles ligt niet meer op 1 lijn, zoals bij de archaïsch, het hoofd is iets gedraaid en de schouders staan niet recht.

Nu verschijnt ook de klassieke kop: weinig emotie, geen archaïsch glimlach meer.

Doryphorus van polyclitus, de speerdrager is 450 v.Chr gemaakt, was een canon.

Het absolute schoonheids ideaal voor man: is een romeinse kopie. Beeld was eerst van brons. Zit een steuntje bij de knie. De grieken maakte het van brons en dat wat sterker, hun hadden zon steuntje niet nodig.

De canon = wet, regel, maatstaf, norm = schoonheid, volmaaktheid van menselijk figuur. Het beeld van polyclitus is een canon volgens hem.

Niet elke Griek zag er zo perfect uit. Er wordt dus geïdealiseerd het gaat niet om gewone mensen maar om de eeuwige jeugd.

Antropomorf = menselijke vorm, trekjes, eigenschappen.

Mimesis = functie Griekse kunst = natuur nabootsen.

In de klassieke tijd belden de grieken nooit hun eigen leiders af. Het wordt altijd via mythen gedaan.

 zeustempel olympia. Strijd lapithen en centauren 460 v.Çhr.

Centauren roven de vrouw van de lapithen: lapithen roepen apollo te hulp.

Krijger riace 440 v.Chr is een bronzen orgineel. Beeld staat in de contrapost houding. Tepels zijn van koper, lippen ook, de tanden van ivoor, ogen van glas.

Myron discobolus (discus werper) 450 v.Chr is een optimaal klassiek beeld. De kop verraad niks, hoge mate van idealisering, maar wel wat naturalistischer.

Wagenmenner van Delphi is een man met kleding aan. 470 v.Chr. hij heeft een klassiek lichaam.

Praxiteles à hermes en dionysos 340 v.Chr is een klassiek beeld als je het vergelijkt met polyclitus is er wel veel veranderd.

Praxiteles lijkt en verwijfde kerel. Het beeld heeft een sierlijke heup die sierlijk omhoog gaat: s bocht in het lichaam. Hij heeft een slanker hoofd, is 1.8^e deel van het lichaam maar hij werd wel het nieuwe schoonheids ideaal. Hermes = die grote man. Dionysos = baby.

Apollo van belvedère = hellenistisch beeld.

Hellenisme heeft te maken met Alexander de grote. Waar hij is geweest verspreid ook de Griekse kunst en cultur : irak, egypte, India, daar zie je dus allemaal Griekse beelden.

De klassieke Griekse cultuur verspreid op gebieden waar Alexander de grote is geweest = hellenisme.

Venus van milo 150 v.Chr ziet er klassiek uit, volgt traditie van naturalisme, idealisme.

Alexander sarcofaag betekent doodskist = vlees eten. 310 v.Chr dit is absoluut hellenistisch. Alexander ligt er niet in, maar hj is wel afgebeeld. In het hellenisme krijg je te maken met historische reliëfs en portretten. In de klassieke periode bestond dit niet.

Pergamum = grote stad in turkije ten tijde van het hellenisme. Hier staat het altaar van de god zeus.

Hellenisme = emotie, expressie. Dit zien we in de beelden terug. Je hebt allerlei soorten houdingen, gezichten. Plooival van mouwen wordt heel erg uitgewerkt. Spierkracht neemt enorm toe en je krijgt portretten, historische reliëfs. Je ziet de invloeden van andere culturen steeds meer.

Hellenisme = combinatie van architectuur en beeldhouwwerk. Bij zeus altaar is er zelfs een persoon neergeknield op de trap.

Faun van barberinnni 200 v.Chr prachtig beeld, met een onklassieke houding en te gespierd.

Nike van Samothrace 190 v.Chr is typisch hellenistisch. Veel vaart en de kleding is tegen het lichaam aan gedrukt.

Demosthenes 280 v.Chr oudere man wordt hier uitgebeeld met zijn beroepskleding aan, en heeft een portret kop.

Stervende gallier 220 v.Chr is historisch à koord om nek, snor, haar anders.

Mythe = fantasie. Is een verhaal/ goden. Want de grieken hebben een polytheïsme = veel goden dom = ordert de wereld.

Hoe is de kosmos ontstaan?

-          rationeel

-          mythologisch

sage: helden = verwijst naar iets wat historisch wel gebeurt is. Bijv houten paart van Troje, Troje heeft wel bestaan.

Kritiek op de mythen door:

Natuur filosoof = xenophanes. Hij vond dat de goden door mensen zijn gemaakt

Protagoras : de mens is de maat van alle dingen.

Keramiek = kerameikos = stadswijk in athene waar veel pottenbakkers woonde.

Keramiek werd gebruikt voor:

-          huishoudelijke doelleinden

-          speciale gelegenheden

-          handel

namen van de vazen hoef je niet te weten behalve 1tje: amfora = amfoor = vorm

proto geomtrisch 1100 – 800 v.Chr. het is nog niet echt geometrisch. Dipylon meander daarna komt het geometrisch.

Meander:

Chevron :

Je hebt 2 soorten vazen:

-          1 zwart figuurig vanaf 600 v.Chr à silhout

-          2 roodifgurig vanaf 550 v.Chr

Exekias (amfora) achilles en ajax die samen een spelletje doen.

Wat beeld men af op keramiek?

-          mythen, sagen

-          dagelijks leven

-          erotiek

-          porno

lekythes = vorm van kleine vaasjes met slank oor. De vazen zijn gevormd en hand beschilderd.

Delfi = grootste heiligdom van de grieken voor apollo. Daaronder was een soort orakel: moet ik trouwen met…

Pythia: vrouw in de tempel die haar inspiratie rechtstreeks van apollo kreeg. Zij was continu stoned, geeft antwoord aan de priesters.

Orakel = iets wat je zelf moet interpreteren.

Apollo staat voor de ratio. In delphi werd nog iemand vereert: dionysos de god van de extase. Dus het omgekeerd evan apollo.

De grieken hadden bedacht, een half jaar voor apollo en een half jaar voor dionysos. Als je een dombi van apollo en dionysos was, was je de ideale mens.

Op de tempel van apollo stond:

-          kent uzelf = wees bescheiden

-          niets te

je hebt

-          1 apollinisch

-          2 dionysisch.

Kan ik deze vragen beantwoorden?

1 Ik kan de betekenissen van het begrip ‘’klassiek’’ , ‘’klassieke beschavingen ‘’ en ‘’ classicisme’’ uitleggen en deze plaatsen in de kunsthistorische context

2 ik kan de opvatting in relatie hiermee *(1) van Vasari en Winckelmann toelichten.

3 ik kan het begrip klassieke beschavingen toelichten in relatie tot de perioden prehistorie en vroege beschavingen.

4 ik kan de betekenis van het begrip grieks uitleggen en de verbindende elementen van de Griekse cultuur benomen.

5 ik kan het verschijnsel polis uitleggen

6 ik kan de plattegrond, constructie van een typische Griekse tempel tekenen en benoemen.

7 ik kan de verschillende orden van de Griekse tempelbouw tekenen en benoemen.

8 ikkan de plattegrond en constructie van een grieks theater tekenen en benoemen

9 ik kan de functie van een tempel en van een theater nader uitleggen.

10 ik kan het ontstaan van het theater en de tragedie uitleggen in relatie tot de god dionysos.

11 ik kan de indeling van de Griekse cultuur (perioden – indelingen) uitleggen

12 ik kan (aan de hand van voorbeelden en met het juist gebruik van begrippen, termen) de ontwikkeling (indeling stijl, functie, materialen, thema’s) van de Griekse beeldhouwkunst tussen ongeveer 700 – 30.v.Chr beschrijven en toelichten. In het bijzonder van het mannelijke naakt.

14 ik kan het begrip canon met betrekking tot de Griekse beeldhouwkunst uitleggen

15 ik kan bekniopt de Griekse vaasschilderkunst beschrijven

16 ik kan de stedenopbouw, stadsontwikkeling in de grieks hellenistische tijd uitleggen.

18 ik kan de betekenis en het belang van mythen en sagen uitleggen

19 ik kan in grote lijnen de olympische godenwereld uitleggen en ken in dit verband het belang van homeros, hesiodus, ovidius, vergillius.

20 ik kan de betekenis van apollinisch en dionysisch uitleggen

21 ik kan het relevante plaatwerk benoemen op basis van maker, titel (plaats) stijl/periode datering

22 ik ken de relevante termen en begrippen met betrekking tot de beeldende kunst en architectuur, en dan deze in de juiste context toepassen.